Bitcoin’den korkmak mı, kaçınmak mı?

Dünyanın en büyük varlıkları listesinin birinci beşini altın (21.924 trilyon dolar), Microsoft (3.424 trilyon dolar), NVIDIA (3.304 trilyon dolar), Apple (2.993 trilyon dolar) ve Amazon (2.187 trilyon dolar) oluşturmaktadır. Listenin altıncı sırasında ise 2.140 trilyon dolar piyasa pahası ile Bitcoin bulunmaktadır. Başka kıymetli emtialardan gümüş ise 1.876 trilyon dolarla sekizinci sırada yerini almıştır. Pekala Bitcoin kendisini bu kadar kanıtlamışken neden hâlâ beşerler tarafından güvenilmez bulunmakta ve dirençle karşılaşmaktadır? Sıralamanın 29.05.2025 tarihine ilişkin bilgilerden oluştuğunun ve farklı tarihlere baktığınızda Bitcoin’in kıymet büyüklüğü açısından birinci beşe yükseldiği vakitlerin da olduğunun altını çizmeliyim.

Günümüzde artık birçok ülke Bitcoin’i stratejik rezervlerine katmaya başlamıştır. Birtakım ülkeler de nasıl yapacaklarının yollarını araştırmaktadır. Tekrar emsal doğrultuda Amerika’da spot Bitcoin borsa yatırım fonları (ETF’lerin) onaylanmasıyla kurumsal yatırımcılar tarafından da kıymet saklama aracı olarak benimsenmeye başlanmıştır. Tüm bunların yanı sıra Bitcoin’in ve başka kripto paraların fonksiyonelliğinin klâsik borsa ve bankacılık dalına katkılarını saymakla bitiremeyiz. (7/24 süreç yapabilme, çok düşük süreç fiyatları, memleketler arası transferlerin kolaylığı ve ucuzluğu üzere.)

İnsanların Bitcoin’e dair güvensizlik ve çekincelerinin kaynağını anlamaya çalışırken en gerçek ve tesirli yaklaşımın direkt onlara sormaktan geçtiğini düşünüyorum. Bu doğrultuda etrafımdaki şahıslarla ufak çaplı bir araştırma gerçekleştirdim. Emsal telaffuzları ortak başlıklar etrafında toparlayarak insanların tasalarının en çok hangi bahislerde ağırlaştığına odaklandım. Artık bu başlıkları ayrıntılandırarak, güvensizliğin temel nedenlerine daha yakından bakabiliriz:

• Altın ve gümüş üzere kıymetli varlıkların tersine Bitcoin’in elle tutulur olmaması, “yastık altında saklanamaması” birtakım insanların uzak durmasına yol açabilmektedir. Bunun sebeplerini incelediğimizde dijital varlıkların güvenilirliğine ve ulaşılabilirliğine dair kuşkular (oltalama üzere formüllerle hacklenme yahut hırsızlıkların çok daha kolay olduğunun düşünülmesi) ön plana çıkmaktadır. Ayrıyeten savaş üzere büyük kriz durumlarında şahısların mal varlıklarına el koyulabileceğine dair dehşetler da bulunmaktadır. Örneğin İsrail-Filistin savaşında Binance borsasının Filistinli vatandaşların hesaplarına el koyduğuna dair tezler bulunmaktaydı (Borsa tarafından reddedilmesine karşın insanlarda güvensizliğe yol açtı). Dijital okuryazarlığın düşük olması (her temasa tıklanılmaması gerektiğini bilmeyen çok fazla kişi bulunmakta) ve şahısların alabilecekleri güvenlik tedbirlerinin farkında olmaması (İki adımlı doğrulama, soğuk cüzdan kullanımı gibi) bu önyargının en temel sebeplerinden ikisi olabilir.

• Birçok borsanın yurt dışı merkezli olması, şahısların sorun yaşaması durumunda kime ulaşacağını bilmemesi yahut sağlam bir muhatap bulamaması insanların korkmasına ve aralı kalmasına neden olmaktadır. Bu üslup kuşkuların yeni çıkan Kripto Kanunu’yla çürüdüğünü söyleyebiliriz. Artık Türkiye’de faaliyet göstermek isteyen kripto varlık platformları (OKX, Binance, Bybit gibi), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından sermaye yeterliliği, data güvenliği, kullanıcı bilgilerinin korunması, sunulacak hizmet ve faaliyetler üzere birçok boyutta denetlenmektedir. Münasebetiyle yaşanabilecek problemlerde ilgili borsaların yerli temsilcileriyle görüşmeler sağlanabilir, tahlil bulunabilir.

• Kripto paralarla ilgili araştırmalar yaptığınızda çok fazla ziyan eden, tüm mal varlığını kaybeden ve hatta intihar bile eden beşerler olduğuna dair birçok habere denk gelebilirsiniz. Hakikaten de birçok kişi bilgisiz bir halde alım-satım yapmakta (Türkiye’de yatırımcı ve trader ol(ama)mak üzerine), oburlarının telaffuzlarına güvenerek hareket etmekte (Kripto fenomenlerine neden güveniliyor?), neye neden yatırım yaptığını dahi bilmemektedir. (Temel ve teknik tahlil bilmek size ne katar?) Bireyleri ziyana uğratan bunun üzere daha birçok sebepten bahsedebiliriz. Yani nitekim de şahıslar çok büyük ziyanlarla karşılaşabilmektedirler lakin temelinde, bu durum sırf kripto kesimine ve Bitcoin’e has değildir. Bilinçsiz bir halde yaklaştığınız her yatırım aracında ziyan etmemenizin imkânsız olduğunu söyleyebiliriz. Birinci seferinizde baht faktörüyle birlikte ziyan etmeseniz dahi sonrakilerde eder ve tüm çıkarınızın yanı sıra elinizdekini de kaybedebilirsiniz.

Ayrıca unutulmamalıdır ki borsada “kâr” olarak ele aldığımız kavram aslında oburunun parasıdır. Yani para kazanmak ve kâr etmek için yatırım yapıyorsanız, yaptığınız şey diğerinin parasını kazanmaktır. Son olarak batan tarafta olmanın büsbütün sizinle ilgili olduğunu da unutmamak gerekiyor. Ben yatırım kararlarımı diğerlerinin mevcut durumları ve yaşadıkları şeyler üzerinden yapılandırmıyorum. Ya da “Zaten herkes batıyor” üzere çok pesimistik bir taraftan bakmaktansa “Kendimi geliştirebilir, psikoloji ve risk idaresini düzenleyebilir, gerçek vakitte yatırım yapmayı başarabilirsem para kazanabilirim” üzere bir çerçevelemeyi daha gerçek buluyorum. Zira sahip olduğumuz bakış açısı, yaklaşımımızı ve muvaffakiyet oranımızı da etkiliyor.

• Risk algısı düşük ve inançlı yatırım araçlarını tercih eden birçok insan enflasyona karşı korunmak ve volatilitenin düşük olmasından ötürü altına yatırım yapmayı daha yanlışsız buluyor. Öte yandan Bitcoin, altına kıyasla çok daha yeni bir yatırım aracı olduğu için piyasa bedeli açısından çok daha düşük kalmakta ve volatilitesi çok daha fazla olmaktadır. Bu da beşerler açısından belirsizliklerin fazla olduğu, inançsız ve istikrarsız bir yatırım aracı olduğuna yönelik algıyı beslemektedir. Somutlaştırmak ismine 1 trilyon dolarlık Bitcoin satışı neredeyse yüzde 50’lik bir düşüşe denk gelirken, 1 trilyon dolarlık altın satışı ise neredeyse yüzde 5’lik bir düşüşe denk gelmektedir. Sahiden de altına kıyasla Bitcoin çok daha volatil bir varlık ama bana nazaran bu noktada sorgulanması gereken şey volatiliteden çok neden yatırım yaptığınız olmalı. Şayet hedefiniz enflasyona karşı korunmaksa altın çok mantıklı bir yatırım aracı olabilir (en azından çoğunluğa göre) lakin Bitcoin’in bir kıymet saklama aracı olduğunu, devletlerin ve kurumsalların da iştirakiyle çok daha büyüyeceğini ve “Dijital Altın” olabileceğini, piyasa bedeli artıkça volatilitenin de azalacağını unutmamak gerekmekte. İkisini son 10 yıllık getirileri bağlamında kıyaslayacak olsak altının 1.046,459 dolardan 3.500,200 dolara yükselerek yaklaşık 2.5x’lik bir büyüme yaşarken, Bitcoin’in 162 dolardan 111.965,80 dolar düzeyine gelerek 690x’lik yükseliş kaydettiğini görebilirsiniz (2015 tabanı ile 2025 doruğu temel alınmıştır).